Voluntoerisme

30 maart 2020

Vrijwilliger of Voluntoerist? – Onze kijk op voluntoerisme

Voluntoerisme, de combinatie van vrijwilligerswerk met toerisme, krijgt steeds vaker een negatieve bijklank.  Een kritische kijk bewaren op het fenomeen; dat vinden we bij Bouworde essentieel. Alle vrijwilligersorganisaties, en bij uitbreiding de deelnemende vrijwilligers, over dezelfde cynische kam scheren, gaat ons echter een brug te ver.

Bouworde versus voluntoerisme

Bouworde organiseert vrijwilligersreizen voor jongeren. Daarbij doen ze technisch, sociaal of ecologisch vrijwilligerswerk én leren ze een land en cultuur totaal anders kennen. Volgens de gangbare definitie doen we dan ook aan voluntoerisme.

In welke mate doe je als Bouwordevrijwilliger aan ‘vrijwilligerstoerisme’ en hoeft dat dan ook per definitie negatief te zijn? We lichten het graag toe.

Focus op vrijwilligerswerk

Bij Bouworde ligt de focus van een vrijwilligersreis steeds op het vrijwilligerswerk. Doorgaans werken onze vrijwilligers 5 dagen per week, 8u/dag op het project. Ze verblijven niet in luxeresorts om af en toe een hand toe te steken, maar leven en werken dicht bij de lokale bevolking, vaak in sobere omstandigheden. Meer dan 70% van hun verblijf ter plaatste spenderen ze als vrijwilliger op het project. Tijdens het weekend krijgen ze uiteraard de kans om meer van het land te ontdekken.

Kritiek voluntoerisme onder de loep

Als organisatie nemen we de meest gehoorde (vaak terechte!) kritiek op voluntoerisme graag onder de loep. Enkel zo kunnen we Bouworde in het juiste perspectief plaatsten.

  1. "Voluntoerisme is een manier voor commerciële organisaties om munt te slaan uit de goede intenties van vrijwilligers."

    Bouworde is er als vzw niet op gericht om winst te maken uit de vrijwilligersreizen die we organiseren. Onze missie bestaat er als vormingsorganisatie in om het blikveld van jongeren te verruimen via vrijwilligerswerk. De deelnameprijs die je betaalt vergoedt voornamelijk de reële kosten (vliegticket, verzekering, accommodatie, ...)  die we maken om jouw vrijwilligersreis te organiseren.

  2. "Voluntoerisme houdt malafide projecten (bv. weeshuistoerisme waarbij de kinderen geen echte weeskinderen zijn, ...) in stand."

    Bouworde selecteert haar projecten zorgvuldig. Na een grondige screening in eigen land, worden nieuwe projecten door een van onze medewerkers bezocht en geëvalueerd alvorens er vrijwilligers naartoe kunnen. Na elk bouwkamp wordt het project ook door de vrijwilligers zelf geëvalueerd. Zo kunnen we de kwaliteit van de projecten garanderen.

  3.  "Enkel de vrijwilliger heeft baat bij voluntoerisme en de noden van de lokale gemeenschap worden over het hoofd gezien"

    Bij Bouworde ontstaan de meeste projecten net vanuit een nood ter plaatste. We werken dan ook bijna uitsluitend samen met lokale partners (lokale NGO’s, verenigingen, stichtingen, ...)  en zetten geen eigen projecten op. Enkel zo is de lokale gemeenschap gebaat bij vrijwilligerswerk.

  4. "Vrijwilligers pikken betaalde jobs in van lokale arbeiders. Bovendien zijn ze ongeschoold en kunnen ze dus weinig bijdragen."

    Bouwordevrijwilligers werken altijd samen met lokale werklui. De lokale werkmannen sturen de vrijwilligers aan. Vrijwilligers helpen waar ze kunnen en benutten daarbij hun eigen talenten. Er ontstaat zo een kennisuitwisseling die voor zowel de vrijwilliger als de lokale bevolking een meerwaarde kan vormen.

  5. "Vrijwilligerstoerisme houdt de afhankelijkheid van buitenlandse hulp in stand."

    Bij alle projecten trachten we bij Bouworde duurzaamheid voorop te stellen. We kiezen voor haalbare, afgebakende projecten die ook op lange termijn het verschil kunnen maken. Is een project (de bouw van een schooltje bv.) afgerond, dan verleggen we de focus.

  6. "Voluntoerisme versterkt paternalisme. Vrijwilligers denken (vaak goedbedoeld) ter plaatse de wereld te zullen redden."

    Bij Bouworde willen we via een grondige voorbereiding foute verwachtingen bij de vrijwilligers de wereld uit helpen. We brengen hen in contact met vorige vrijwilligers, trachten via diverse workshops hun voorkennis van het project en het land te vergroten en openheid te creëren naar de cultuur en religie van het gastland. Respect ten opzichte van het project, de bevolking en haar gewoontes, cultuur en religie is daarbij essentieel.De focus moet, naar onze mening, echt liggen op interculturele uitwisseling.

  7. "Vrijwilligers zijn vooral op zoek naar de perfecte selfie en naar een klinkende ervaring voor op hun CV."

    Via onze voorbereidende vormingen, trachten we vrijwilligers bewust te maken van een correcte houding ten opzichte van de lokale bevolking. Daarbij is onze boodschap: doe niets wat je thuis ook niet zou doen. Een selfie met schattige maar wildvreemde kindjes is daar een voorbeeld van.
Voluntoerisme

Raad van tante Kaat

Wil je graag als vrijwilliger aan de slag? Dat juichen we natuurlijk graag toe. Wij zijn er immers van overtuigd dat een vrijwilligersreis een meerwaarde kan betekenen voor het project én voor jezelf.

Met deze tips in het achterhoofd voorkom je teleurgesteld terug te keren:

  • Wees kritisch en voer onderzoek uit naar de organisatie waarmee je op vrijwilligersreis gaat.
  • Bereid je voor en stel je ter plaatse open op.
  • Wees flexibel en durf los te laten.
  • Wees je ervan bewust dat er moeilijkheden of problemen kunnen opduiken.
  • Sta vooraf stil bij je motivatie en je vaardigheden.
  • Doe niets wat in België ook niet door de beugel kan.
  • Ga de rechtstreekse confrontatie met het project niet aan en ondermijn hun gezag niet maar treed in constructieve dialoog.
  • Toon respect voor andere gebruiken, culturen en religies.
  • Evalueer je ervaring na afloop

Maar vooral, maak plezier en wees de verandering die je in de wereld wil zien gebeuren...


Terug naar boven